Η Μονή Αγίου Παύλου βρίσκεται σε υψόμετρο 140 μέτρων από την θάλασσα και είναι αφιερωμένη στην Υπαπαντή του Χριστού (2 Φεβρουαρίου). Ιδρύθηκε στα τέλη του 9ου με αρχές του 10ου αιώνα, από τον Παύλο Ξεροποταμηνό ή Ξεροποταμίτη επάνω στα ερείπια ενός μικρού κελιού των Εισοδίων της Θεοτόκου, το οποίο είχε ιδρυθεί το 377.
Η Μονή Αγίου Παύλου καταστράφηκε πολλές φορές από διάφορες αιτίες, γι’ αυτό και τα κτίριά της χτίστηκαν σε διάφορες χρονικές περιόδους. Το Καθολικό άρχισε να κτίζεται το 1839 και τελείωσε το 1844(την ημέρα του Αγ. Γεωργίου).
Μετά τις επιδρομές των Καταλανών υποβιβάζεται σε κελί για να ξαναγίνει οριστικά Μονή στο γ’ τέταρτο του 14ου αιώνα. Τον 15ο αιώνα ενισχύεται οικονομικά από Σέρβους ηγεμόνες και στα Μεταβυζαντινά χρόνια από ηγεμόνες παραδουνάβιων χωρών. Στην Μονή φυλάσσονται φορητές εικόνες, κειμήλια, ιερά λείψανα και ιερά σκεύη. Η βιβλιοθήκη περιέχει 494 χειρόγραφα και περίπου 12.500 έντυπα βιβλία.
Ανάμεσα στα κειμήλια ξεχωρίζουν μέρος των Τίμιων Δώρων των Μάγων στο νεογέννητο Χριστό. Σήμερα διαθέτει δώδεκα παρεκκλήσια, με πιο αξιόλογο εκείνο του Αγίου Γεωργίου με τοιχογραφίες Κρητικής τέχνης (1555).
Στη Μονή Αγίου Παύλου υπάγονται δυο Σκήτες: η Νέα Σκήτη και του Αγίου Δημητρίου του Λάκκου. Είναι κοινόβια από το 1840 και υπάρχει εγκατεστημένη αδελφότητα 30 μοναχών.
Φωτογραφίες: Macedonian Heritage