Η Μονή Κουτλουμουσίου βρίσκεται σε απόσταση 500μ από τις Καρυες. Ιδρύθηκε τον 13ο αιώνα από τον Κωνσταντίνο, εκχριστιανισμένο γιο του Αζζεδίν Β’. της οικογένειας Κουτλουμούς. Αργότερα καταστράφηκε και ξανά αναπτύχθηκε στα χρόνια του ηγουμένου Χαρίτωνος από την Ίμβρο.
Αργότερα προσαρτηθήκαν στη Μονή Κουτλουμουσιου οι Μονές Αλυπίου, Φιλαδέλφου και Καλιάγρας. Μεγάλες πυρκαγιές αλλά και κατολισθήσεις δημιούργησαν πολλές καταστροφές σε όλη την διάρκεια της ζωής της Μονής. Το καθολικό κτίστηκε τον 16ο αιώνα και τιμάται στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου. Περιέχει πολλά κειμήλια (φορητές εικόνες, ιερά άμφια κ.α.) καθώς και την θαυματουργό εικόνα της Παναγίας που ονομάζεται ΦΟΒΕΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ.
Η τράπεζα κτίσθηκε πρόσφατα (1995). Η βιβλιοθήκη διαθέτει 103 χειρόγραφα σε περγαμηνή, 650 χάρτινα και 3.500 έντυπα.
Η Μονή κατοικείται από πολυάριθμη αδελφότητα που αγωνίζεται να αποκαταστήσει την σωστή λειτουργία, μετά την πυρκαγιά του 1981.Η Μονή Κουτλουμουσίου από το 1856, λειτουργεί με κοινοβιακό σύστημα με Σιγίλιο του Οικουμενικού Πατριάρχη Κυρίλλου Ζ΄.
Βρίσκεται στην έκτη θέση της ιεραρχίας των μονών του Αγίου Όρους. Εξαρτήματά της είναι η Σκήτη Αγίου Παντελεήμονος καθώς και τριάντα κελλιά, καθίσματα και ησυχαστήρια στην ευρύτερη περιοχή της.
Φωτογραφίες: Wikipedia