Το βορειοανατολικό πόδι της Χαλκιδικής είναι η χερσόνησος του Άθω. Είναι περίπου 50 χλμ μακρύ, μεταξύ 5 και 10 χλμ πλάτος και επεκτείνεται νοτιοανατολικά. Στο νότιο άκρο του υψώνεται από την θάλασσα 2033 μ το όρος Άθως.
Το Άγιον Όρος αποτελεί αυτοδιοίκητο τμήμα του ελληνικού κράτους και υπάγεται πνευματικά στην δικαιοδοσία του οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.
Πρωτεύουσα του είναι οι Καρυές όπου έχει την έδρα ο πολιτικός διοικητής, ο οποίος με τη σειρά του υπάγεται στο υπουργείο εξωτερικών. Είναι υπεύθυνος για την τάξη και την ασφάλεια καθώς και για την πιστή εφαρμογή του καταστατικού χάρτη του Αγίου Όρους.
Το Άγιον Όρος έχει σήμερα μοναστικά ιδρύματα που χωρίζονται σε έξι (6) κατηγορίες: τις μονές, τις σκήτες, τα κελιά, τις καλύβες, τα καθίσματα και τα ησυχαστήρια